ARBITRATION ACT 2025: SỬA ĐỔI LUẬT TRỌNG TÀI VƯƠNG QUỐC ANH

Arbitration Act 2025 của Vương quốc Anh mang đến nhiều điểm mới đáng chú ý. Đầu tiên, quy định một cách minh thị rằng luật áp dụng cho thỏa thuận trọng tài sẽ là luật tại địa điểm trọng tài (seat of arbitration), trừ khi các bên có thỏa thuận khác. Việc xác định luật điều chỉnh thỏa thuận trọng tài có ý nghĩa quyết định tính hợp lệ về hình thức và nội dung của thỏa thuận trọng tài, việc hình thành, chấm dứt, giải thích, từ bỏ thỏa thuận trọng tài và xác định tòa án có thẩm quyền giám sát, hỗ trợ hoạt động trọng tài.

Thứ hai, trọng tài viên sẽ được miễn trừ trách nhiệm khi họ từ chức và sẽ không phải gánh chịu các chi phí khi liên quan đến thủ tục thay thế trọng tài viên trong trường hợp đó. Theo phân tích của chuyên gia, điều này sẽ khuyến khích trọng tài viên duy trì sự độc lập, khách quan mà không cần e ngại các rủi ro trách nhiệm.

Cuối cùng, hội đồng trọng tài sẽ có quyền lực ban hành phán quyết tóm tắt (make award on summary basis) cho phép xử lý nhanh chóng các yêu cầu khởi kiện/bảo vệ không có triển vọng thành công. Ngoài ra, quy trình tuyên hủy phán quyết trọng tài tại tòa án cũng được tinh chỉnh để chỉ hủy bỏ hoặc tuyên bố một phán quyết không có hiệu lực nếu phán quyết đó không phù hợp để chuyển giao cho hội đồng trọng tài xem xét lại.

Trong quá trình sửa đổi Luật Trọng tài Thương mại 2010, Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi từ những điểm mới này. Mặc dù trên thực tế, tại Việt Nam hầu như chưa có tranh chấp nào liên quan đến luật điều chỉnh thỏa thuận trọng tài, nhưng việc áp dụng quy tắc tương tự với Arbitration Act 2025 sẽ là một điểm mới giúp thay đổi tư duy, cách hiểu hiện nay về địa điểm trọng trọng tài (seat of arbitration) tiệm cận với kinh nghiệm quốc tế. Miễn trừ trách nhiệm của trọng tài viên sẽ khuyến khích họ liên tục duy trì sự độc lập, khách quan, sẵn sàng từ bỏ việc giải quyết tranh chấp mà không cần lo ngại về trách nhiệm và chi phí phát sinh. Cuối cùng, cân nhắc bổ sung quyền ban hành phán quyết tóm tắt sẽ giúp giải quyết nhanh chóng các tranh chấp không có triển vọng thành công, giảm thiểu thời gian và chi phí cho các bên liên quan.