Chúng tôi xin giới thiệu tóm tắt bài viết mới nhất của Luật sư Lưu Xuân Vĩnh – Managing Partner tại Asia Legal, được đăng tải trên Tạp chí Luật sư Việt Nam. Bài viết phân tích chuyên sâu về chế định hủy một phần phán quyết trọng tài, so sánh kinh nghiệm từ các quốc gia và đề xuất bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.
1.1 Tính cấp thiết của việc hủy một phần phán quyết trọng tài
Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa có quy định rõ ràng về hủy một phần phán quyết trọng tài, dẫn đến việc toàn bộ phán quyết có thể bị hủy chỉ vì một số lỗi nhỏ, gây tốn kém thời gian và chi phí cho các bên. Điều này chưa phù hợp với xu hướng quốc tế, nơi nhiều nước cho phép hủy một phần để bảo đảm tính công bằng và hiệu quả.
Bài viết được thực hiện trong bối cảnh Việt Nam mới ban hành Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, trong đó nhấn mạnh việc khuyến khích phát triển các thiết chế giải quyết tranh chấp ngoài tòa án như trọng tài thương mại.
1.2 Kinh nghiệm quốc tế
- Anh Quốc: Luật Trọng tài Anh (1996) cho phép Tòa án hủy một phần phán quyết nếu phần đó độc lập và không ảnh hưởng đến toàn bộ phán quyết (ví dụ vụ P v. Q. [2017] EWHC 1488 (Comm)).
- Singapore: Tương tự Anh Quốc, Đạo luật Trọng tài 2001 và Đạo luật Trọng tài Quốc tế 1994 của Singapore cũng có các quy định về việc hủy một phần phán quyết. Tòa án nếu xét thấy hợp lý có thể hủy phần vi phạm mà không ảnh hưởng đến phần còn lại của phán quyết.
- Pháp và Trung Quốc: Không giống như Anh Quốc và Singapore, pháp luật trọng tài Pháp và Trung Quốc không có quy định minh thị về việc hủy một phần phán quyết trọng tài. Tuy nhiên, xem xét thực tiễn xét xử tại các quốc gia này cho thấy các Tòa án vẫn linh hoạt áp dụng việc hủy một phần phán quyết trọng tài.
1.3 Huỷ phán quyết trọng tài tại Việt Nam
Việc huỷ phán quyết trọng tài tại Việt Nam được thực hiện theo Điều 68.2 của Luật Trọng tài Thương mại 2010. Quy định này sau đó được hướng dẫn chi tiết hơn tại Điều 14 Nghị quyết 01/2014 của Hội đồng thẩm phán Toà án Nhân dân Tối cao. Tuy nhiên, tương tự như Pháp luật Trọng tài của Pháp và Trung Quốc, pháp luật trọng tài thương mại Việt Nam không có quy định minh thị về việc huỷ một phần phán quyết trọng tài. Thay vào đó, Luật Trọng tài Thương mại 2010 chỉ quy định về việc huỷ phần nội dung phán quyết không thuộc thẩm quyền của Hội đồng trọng tài.
Việc thiếu vắng quy định về hủy một phần phán quyết trọng tài không chỉ cản trở sự phát triển của trọng tài thương mại tại Việt Nam mà còn gây ra những hệ lụy pháp lý và kinh tế như:
- Lãng phí nguồn lực: Khi toàn bộ phán quyết bị hủy trong khi chỉ có một phần phần phán quyết có sai sót và có thể tách rời khỏi các nội dung còn lại của phán quyết, các bên bắt buộc phải bắt đầu lại quy trình giải quyết tranh chấp từ đầu và việc này đồng nghĩa với việc lãng phí toàn bộ thời gian, công sức và chi phí đã bỏ ra trong quá trình giải quyết tranh chấp trọng tài trước đó.
- Làm giảm khả năng thi hành của phán quyết: Khi một phán quyết trọng tài bị huỷ chỉ vì một hoặc một số nội dung của phán quyết có sai sót thì tính chắc chắn pháp lý và khả năng thi hành của phán quyết trọng tài tại Việt Nam sẽ bị giảm đi đáng kể.
- Ảnh hưởng đến niềm tin và sự hấp dẫn của trọng tài Việt Nam: các nhà đầu tư và doanh nghiệp nước ngoài có thể ngần ngại lựa chọn Việt Nam làm địa điểm trọng tài, do lo ngại rằng phán quyết cuối cùng có thể dễ dàng bị huỷ toàn bộ do những sai sót không đáng kể.
- Tăng gánh nặng cho hệ thống tư pháp: Khi một phán quyết trọng tài bị huỷ chỉ vì một hoặc một số nội dung của phán quyết có sai sót, Tòa án sẽ buộc phải xử lý lại toàn bộ vụ việc từ đầu, thay vì chỉ tập trung vào phần sai sót có thể khắc phục trong trường hợp các bên thoả thuận về việc giải quyết tranh chấp đó tại Toà án.
1.4 Đề xuất cho Việt Nam
Luật sư Vĩnh đề xuất hai hướng tiếp cận như sau:
- Hướng tiếp cận thứ nhất: Bổ sung quy định rõ ràng về hủy một phần phán quyết, dựa trên kinh nghiệm của Anh và Singapore.
- Hướng tiếp cận thứ hai: ban hành Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán Toà án Nhân dân Tối cao về việc huỷ một phần phán quyết trọng tài, tương tự như cách tiếp cận của Trung Quốc, trong đó quy định rõ tiêu chí cụ thể để xác định “tính có thể tách rời” và “không ảnh hưởng đến bản chất của phán quyết”.
Xem chi tiết bài viết tại: https://lsvn.vn/huy-mot-phan-phan-quyet-trong-tai-kinh-nghiem-quoc-te-va-bai-hoc-kinh-nghiem-cho-viet-nam-a163136.html
———-
Asia Legal – Business Law Firm
W: asialegal.vn
E: info@asialegal.vn
T: (+84) 24 2269 3399
Hotline/Whatsapp/Wechat/Viber/Zalo: (+84) 84 400 8484
A: 15th Floor, HT Building, No. 80 Duy Tan Road, Cau Giay Ward, Hanoi, Vietnam
